درود بر شما. در این مطلب کوتاه قصد داریم انواع ماسکهای تنفسی گردوغبار با شما عزیزان صحبت کنیم.
در ابتدا یادآور می‌شویم که کلا آلاینده‌های هوا به 2 صورت هستند : یا بصورت گاز و بخار هستند و یا بصورت ذرات ریز معلق در هوا. به همین ترتیب ماسکها نیز یا دارای فیلتر شیمیایی هستند و یا فیلتر گردوغبار . ماسکهای شیمیایی از بحث ما خارجند و در ادامه به بررسی ساختار و نحوه عملکرد انواع ماسکهای تنفسی گردوغبارمی‌پردازیم.
ساختار کلی
یک ماسک گردوغبار را به شکل‌ها و صورتهای گوناگونی تولید می‌کنند اما بطور کلی این محصول از یک بدنه پارچه‌‌‌ای یا کاغذی تشکیل شده که دارای منافذ بسیار ریزی برای عبورهواست. این بدنه کار همان فیلتر تنفسی ماسک را انجام می‌دهد و عمل تصفیه هوا را بر عهده دارد . در بازار ما سه نوع ماسک ذرات معلق وجود دارد: ماسک نمدی ، ماسک پزشکی و ماسک FFP . در ادامه به ترتیب به بررسی هر سه مدل ماسک می‌پردازیم.
ماسک نمدی
این محصول ساده ترین ساختار را در میان هم تیمی‌های خود دارد. بدین صورت که فقط از یک لایه پارچه نمدی پرزدار تولید شد ه است. همین یک لایه کار تصفیه گردوغبار انجام می‌دهد. اما کیفیت و کارآیی بالایی ندارد و ذرات خیلی ریز از جدار آن عبور می‌کنند.
ماسک نمدی معمولا برای کارهایی مناسب است که غبار حجم بالا با ذرات بزرگ تولید می‌کنند. مانند جارو کشیدن زمین یا کار با علوفه درزمینهای کشاورزی.
ماسک پزشکی
این دومین عضو گروه به جهت کاربرد فراوان در بیمارستانها و مراکز درمانی به این نام مفتخر شده است !
ماسک پزشکی معمولا به شکل مستطیل است ، به صورت 3 لایه تولید می‌شود والبته از نوعی پارچه کاغذی . در میان این سه لایه گاها از پارچه ملت بلون استفاده می‌شود. این ترکیب قدرت تصفیه قابل قبولی به ماسک پزشکی می‌دهد.
ماسک FFP
ماسکهای FFP در این بین بهترین هستند و بهترین بازدهی را در تصفیه ذرات معلق در هوا دارند. حداقل از سه لایه تشکیل میشوند بعلاوه یک سوپاپ تهویه هوا. بدنه این ماسک پارچه‌‌‌ای است و هوا نیز از همین بدنه عبور می‌کند و تصفیه می‌شود.
هوای بازدم در هنگام خروج از طریق سوپاپ تهویه خارج می‌گردد. اما بسیاری کاربران به این سوپاپ تهویه فیلتر می‌گویند و روی این محصول نام ماسک فیلتردار می‌نهند که ذهیت صحیحی نیست.
ماسک FFP از یک لایه پارچه‌‌‌ای خارجی ، یک لایه پارچه‌‌‌ای داخلی و یک لایه اکتیوکربن جاذب میانی تشکیل می‌شود .دو لایه خارجی و داخلی در واقع بصورت یک قاب ، لایه میانی جاذب ذرات را دربر می‌گیرند و نقش کمی‌در پروسه تصفیه هوا دارند .
هوای دم ، از طریق بدنه ماسک وارد شده ، در برخورد با لایه جاذب میانی از ذرات معلق تصفیه شده و از طریق جدار پارچه‌‌‌ای داخلی وارد فضای داخل ماسک می‌شود .
خروج هوای بازدم نیز همانطور که عنوان شد از مسیرانجام می‌شود. این سوپاپ تهویه یک دیافراگم کوچک دارد که در هنگام عمل دم ، راه ورود هوا از طریق سوپاپ را می‌بندد و در هنگام بازدم سوپاپ را باز می‌کند.
این روش کلی کار یک ماسک تنفسی FFP است. حال سوال مهمی‌که مطرح می‌شود اینستکه که لایه جاذب میانی چه میزان از ذرات ریز معلق در هوا و ریز گردها را تصفیه می‌کند ؟ آیا همه ماسکها به یک میزان و یک مقدار عمل تصفیه را انجام می‌دهند ؟
پاسخ اینستکه ماسکهای گردوغبار از نظر توانایی جذب ذرات معلق در هوا یکسان و در یک سطح نیستند و از طرف شرکتهای تولید کننده با پارامتری موسوم به Filtering Facepiece و یا به اختصار FFP به معنای تقریبی وسیله تصفیه هوا، کلاس بندی میشوند .
این رویه کلاس بندی محصولات ، در میان لوازم ایمنی و حفاظت فردی یک روش مرسوم و جا افتاده محسوب می‌شود. گو اینکه ما همین روش کلاس بندی را در محصولات فیلتر تنفسی شیمیایی و دستکش عایق برق نیز می‌بینیم .
در کلاس بندی ماسکهای گردوغبار از اعداد ۱ ، ۲ و ۳ بعد از عبارت FFP استفاده می‌شود. یعنی FFP2 ، FFP1 و FFP3 کلاسهای سه گانه را تشکیل می‌دهند . FFP1 ضعیف ترین سطح تصفیه را داراست و FFP3 قویترین .
مطابق استاندارد EN149 جدول زیر نشان می‌دهد که ماسک FFP1 قادر به تصفیه حدود 80 درصد ریز گردهاست حال آنکه کلاسهای FFP2 و FFP3 هر کدام به ترتیب 94 و 99 درصد آلاینده‌ها را تصفیه می‌کنند. پس ماسکهای کلاس FFP3 بهترین انتخاب ما هستند .
از نظر شکل ظاهری اما ، ماسکهای گردوغبار را در دو شکل کاسه‌‌‌ای و تاشو تولید می‌کنند. نوع اول به شکل تقریبی یک نیم کره بوده و بر روی ناحیه دهان و بینی بخوبی می‌نشیند .
سوپاپ تهویه این تیپ ماسک تنفسی ذرات ، درست روبروی دهان کاربر قرار گرفته و هوای بازدم به راحتی از این ناحیه خارج می‌شود . این ماسک با فرم صورت بیشتر افراد همخوانی داشته و کاربران رضایت مندی بالایی را ابزار داشته اند.
نوع دوم که ماسک تاشو نامیده می‌شود بصورت کاملا قرینه از وسط تا شده و صاف و مسطح می‌گردد . این باعث کمی‌حجم و راحتی نقل انتقال می‌گردد .
سوپاپ تهویه نیز در طرفیت قرار می‌گیرد و نه روبروی دهان کاربر. بسیاری کاربران نیز به دلیل اینکه این ماسک کم حجمست و در جیب پیراهن به راحتی قرار می‌گیرد آن را انتخاب اول خود می‌دانند .
طراحی ماسک سه بعدی ترکیبی از دو شکل بالاست. یعنی در حالت عادی شکل کاسه‌‌‌ای دارد ولی امکان تا شدن بعد از استفاده را نیز دارد. این محصول معمولا سوپاپ تهویه ندارد اما به جهت خوب فیت شدن روی صورت اکثر کاربران اعم از خانمها و آقایان بسیار محبوب است.
در جمع بندی کلی باید عرض کنیم که هر سه مدل ماسک تنفسی گردوغبار کاربردی و محبوب هستند. زمینه استفاده بیشترین تاثیرگذاری در انتخاب مدل ماسک را دارد.
امید که این مطلب کوتاه مفید بوده باشد و سپاس از وقتی که برای مطالعه اختصاص دادید. سالم باشید...